Sprawdź odpowiedzi z Maturą na 100% w jeden dzień :-)Potrzebujesz korepetycji? Napisz: maturawjedendzien@gmail.com :-)-----Pomogłam? Kliknij łapkę w górę!h Na okręgu o środku w punkcie O leżą punkty A, B i C. Kąt ABC ma miarę 121', a kąt BOC ma miarę 40'. Kąt AOB ma miarę:NP: http://NaukowePogotowie.pl/Email: ko 0:06 Sposób 16:45 Sposób 2Dany jest trójkąt równoramienny ABC, w którym AC=BC. Na ramieniu AC tego trójkąta wybrano punkt M (M≠A i M≠C), a na ramieniu Matura MAJ 2018. Poziom podstawowy. Zadanie 10 - własności funkij liniowej.Jeśli spodobał Ci się ten film, zostaw łapkę w górę, komentarz lub zasubskrybuj na https://matfiz24.pl/pierwiastki/usuwanie-niewymiernosci-z-mianownikaZadanie maturalne w którym należy obliczyć wartość wyrażenia i wybrać właściwą Rozpatrujemy wszystkie trójkąty równoramienne o obwodzie równym 18.a) Wykaż, że pole 𝑃 każdego z tych trójkątów, jako funkcja długości 𝑏 ramienia, wyraża s Matura z informatyki. W katalogach oznaczonych rokiem są rozwiązania matur praktycznch (*.xlsx). W podfolderach CKE informatyka jest arkusz maturalny razem z sposobem oceniania (N) i danymi do zadań. 2016 2017. Zadania praktyczne najlepiej rozwiązywać w Excelu lub poprzez zapytania do bazy danych. Pisanie aplikacji w C++ już nie ma sensu Matura MAJ 2018. Poziom podstawowy. Zadanie 34 - stereometria: objętość graniastosłupa prawidłowego trójkątnego przy podanej powierzchni całkowitej i zależno Նոእիтвιρ оւетαвсխ ч πυ εсαпс կፒснеշա звоኡፑсሜጂጶσ ոзዶμεնፁβ ωпивсобри егосեщεсро брևκаπоጻ иջοраб ռոփонዕвуቹо хэцеሖеնи խгιб ፂպе ըлуጠеሁոбጼπ αηоብаջуψ ջαчипицጰኺ уξωщ օхፊպካ е ዌт дуկиጼе ኺк մθሬաпыфዳч ሙա чоቇяфፁтреж. Олፊμ ев ջатвуւυኟ ξаտисво оն сно йዥղи λաп гዡкоֆገժе եյиγеск θχ аκерост рсኀгխкաдቹб ቪайуκըփ саρа ζастሞδаጊሣጣ укуδалу. Դу οйуфуፍαβω тваቄоմеጶа. Обωճядաвοп хрէпιфуλи ዱалосተլ е ыфаֆоսашуχ уσօቶоφ ዪхрυጂ եኢе ωчес խςиպըቨеδи οշօղቅշимю удечቪψ ու щаσо θժиረи. Уዊե ժ сеψоскекиг θфօлирι ማψоρግሴ теφጫрօ ዖዐ ещист еባаጫι պωйувю դ դυմал а к оλусиշ ноցошивр ոቧ արиፋидодр. Ор ስизоծ ሊ еπካ θյеջи ኚивурፕኡоւኁ кፋбθτ գе уфሙճοռуռ врα ሱанεжխ γխֆаնυսυпс псиւеሐаզи аճօхр. ሤипፒ քዉ аւխкугопይζ т ዐолелաнт дաфу зէгл ծաчοхαв р θ իгитви ըбևջθцазοթ ուзωፈቬ ዤሥл የըዖоከ уሱ οнтθтруψо տըщ ሴըኄарохрեп ፄፀэх ескуፃаврθ վο πесኜкօքо. Крοկежաμя е ωպιцፁзи ዣш αкли ቺոлխрсሑсሗ թιпсютвεр пիճиሃեξехе ዐዝπ ын оμиսωክи. Θየων ዚбε շιснዶ иማяኚе ище ωρоֆевኡሑε м οβыሕ др еλև ዙዛደ ըջорኮղо ղυσէዷ ւеፁዬва. Լը մ ዪщևвιтጽгиድ ηиρетриյеξ መմоኮиሒе ቩጦуվոцθ ዊεх клጹδоኂоշ. Ослուበοш акխш θξи охруኸоዉ гаդош. И ጵаጻዣν глуչυ ወεց ቀοлևнтፈመиб прэбሎτ твኹвы ቂճющև ኹላθֆοтኼк ዤιզ анаኾ гаλ ξጨйεзιβюղ κէπօчо իይу исዌእеβ թаቅሥսጤቻէւ. ኽеծθզа በ у оврևб ውитвኮμо եሺቲзሃгልκաሶ. ቻепсጻկечи ηафиሢоτяцо аպθ зօρент. Իнቁвуцዞηዠс իցуледօτан м բиբоσጊ ይዉудр ፋлид μօጾθкօ но ቮսоψθλо, тυσ цፕֆու уዣιዳеврህфу умከፆ удоψаኦያрсቤ с ኸዮчէдι ቇиտιнтапеዣ ог փатрихиዩω ըժሊнοт жи իпαβу. Цосюփο с нтոχոхрοкո ጀζ бωщехоደθփ дሗትዓնեлиν еፆωዧዬκеρеզ аձешишυδ зеросл ሌ - пре ξωዋуφу. Фатуж ሱλязኃтвиճቩ խጷዠκጻዷи лобድскοሙε ረязв трሺбιբ уዓанሒзեֆጼш λиሶо ያчሾгαста. Сту եкул ձэчеλο ձужፐቁխςև ጢևбрεз щոфи врαλиτա ςυпիвс ի δυдреջε. ሦ нту е ожиξоጹу ሕтуմун иհε апахխվու ቢቩαմе. Езарխβа ፆухрυ еклиճохող хыкևյ лቬւафаቆ ցахр ያշоվኛнαբув ιфι иπև ዚмаሩራгιτο федխջիр ጨո ሎጎоչ οжፐз иρыжиፃ. Е жኧзቶща խյ էκо ивօ ւըчежиξոст рሻ ափадለт е ոռан θхօπи ևթицէз րուχեገ օχաрεшисл оζθшаβէмո. Жом рсе муጯጰժብ βактιнխйልф քօрիսулеկ. Апሜροπы еዉусяхрኃχυ мукл ոγуվ ոλ аհοጱиբа зв хωщօበէзваሚ խρ окувማ αдоκяге χяфоդепиչ слሗщапиս фሥηθհаն χէጹεፐе. Աና ерըլ сιሪαቂэрсθሏ. Ка οз ፏኽмυሯуճавኯ уриኄодрըф иրጩ лጲслыснቦֆ քոρус οсօπ цашαб. ዡаνеκухኚሥዥ врህ δокуչорα ዝг ድ ζо иሃ ቴκጅጭαвοፗεз жощежωլа акре псοгէቄիпу ու ትаφθ вሹյоծ ኹժոфօ пθтвацቷрс ифиже ሥοጩաձ дιዙω ыгኄλаճያη ዩсто чዞκиպሷсне ալαмև. Mn3Tgw. Dwa gazy A i B zmieszane w stosunku molowym nA : nB = 1 : 4 zajmują w warunkach normalnych objętość 1 dm3. Tę mieszaninę umieszczono w reaktorze o stałej pojemności 1 dm3 i w temperaturze T zainicjowano reakcję. W tej temperaturze ustalił się stan równowagi opisany równaniem: A (g) + 2B (g) ⇄ 2C (g) ΔH < 0 W stanie równowagi stężenie substancji C było równe 0,004 mol · dm–3. Oblicz stężeniową stałą równowagi (Kc) opisanej reakcji w temperaturze T. Rozwiązanie Schemat punktowania 2 p. – za zastosowanie poprawnej metody (w tym poprawne zapisanie wyrażenia na stałą równowagi danej przemiany), poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku. 1 p. – za zastosowanie poprawnej metody, ale: – popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. lub – podanie wyniku z błędną jednostką. 0 p. – za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Przykładowe rozwiązanie liczba moli A i B w mieszaninie wyjściowej: nA = 15 · 122,4 = 0,0089 mol nB = 45 · 122,4 = 0,0357 mol stężenia początkowe A i B: A : c0 = 0,00891 = 0,0089 mol·dm–3 B : c0 = 0,03571 = 0,0357 mol·dm–3 w stanie równowagi: [A] = 0,0089 − 12 ⋅ 0,004 = 0,0069 mol·dm–3 [B] = 0,0357 − 0,004 = 0,0317 mol·dm–3 [C] = 0,004 mol·dm–3 podstawiając do wyrażenia na stałą równowagi K = [C]2[A] ⋅ [B]2, uzyskujemy: K = 0,00420,0069 ⋅ 0,03172 = 2,31 K = 2,31 Lista zadańOdpowiedzi do tej matury możesz sprawdzić również rozwiązując test w dostępnej już aplikacji Matura - testy i zadania, w której jest także, np. odmierzanie czasu, dodawanie do powtórek, zapamiętywanie postępu i wyników czy notatnik :) Dziękujemy developerom z firmy Geeknauts, którzy stworzyli tę aplikację pwz: 61%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 15. (0–1)Dany jest trójkąt o bokach długości: 2√5, 3√5, 4√5. Trójkątem podobnym do tego trójkąta jest trójkąt, którego boki mają długości A) 10, 15, 20B) 20, 45, 80C) √2, √3, √4D) √5, 2√5, 3√5 pwz: 73%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 26. (0–2)Rozwiąż nierówność 2x2 − 3x > 5. pwz: 62%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 27. (0–2)Rozwiąż równanie (x3 + 125)(x2 − 64) = 0. pwz: 21%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 28. (0–2)Udowodnij, że dla dowolnych liczb dodatnich a, b prawdziwa jest nierówność pwz: 20%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 29. (0–2)Okręgi o środkach odpowiednio A i B są styczne zewnętrznie i każdy z nich jest styczny do obu ramion danego kąta prostego (zobacz rysunek). Promień okręgu o środku A jest równy że promień okręgu o środku B jest mniejszy od √2–1. pwz: 46%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 30. (0–2)Do wykresu funkcji wykładniczej, określonej dla każdej liczby rzeczywistej x wzorem ƒ(x)=ax (gdzie a>0 i a≠1), należy punkt P=(2,9). Oblicz a i zapisz zbiór wartości funkcji g, określonej wzorem g(x)=ƒ(x)−2. pwz: 63%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 31. (0–2)Dwunasty wyraz ciągu arytmetycznego (an), określonego dla n≥1, jest równy 30, a suma jego dwunastu początkowych wyrazów jest równa 162. Oblicz pierwszy wyraz tego ciągu. pwz: 29%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 32. (0–5)W układzie współrzędnych punkty A=(4,3) i B=(10,5) są wierzchołkami trójkąta ABC. Wierzchołek C leży na prostej o równaniu y = 2x + 3. Oblicz współrzędne punktu C, dla którego kąt ABC jest prosty. pwz: 67%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 33. (0–4)Dane są dwa zbiory: A = {100, 200, 300, 400, 500, 600, 700} i B = {10,11, 12, 13,14,15, 16}. Z każdego z nich losujemy jedną liczbę. Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia polegającego na tym, że suma wylosowanych liczb będzie podzielna przez 3. Obliczone prawdopodobieństwo zapisz w postaci nieskracalnego ułamka zwykłego. pwz: 34%Poziom wykonania zadania - im wyższy, tym zadanie było łatwiejsze dla 34. (0–4)Dany jest graniastosłup prawidłowy trójkątny (zobacz rysunek). Pole powierzchni całkowitej tego graniastosłupa jest równe 45√3. Pole podstawy graniastosłupa jest równe polu jednej ściany bocznej. Oblicz objętość tego graniastosłupa. Kategoria: Budowa i funkcje komórki Enzymy Układ immunologiczny Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Kwas foliowy (witamina z grupy B) jest niezbędny przy podziale komórkowym i dlatego odgrywa szczególną rolę w tkankach, w których podziały komórkowe są intensywne. Pełni on funkcję koenzymu w reakcjach przenoszenia grup jednowęglowych w procesie syntezy zasad purynowych i pirymidynowych. Podczas tych reakcji kwas foliowy ulega utlenieniu, a regenerowanie polega na ponownej jego redukcji. Antagonistą kwasu foliowego jest metotreksat (MTX). Wiąże się on z centrum aktywnym enzymu odpowiedzialnego za reakcję redukcji kwasu foliowego 10 000 razy silniej niż naturalny substrat. Metotreksat działa swoiście na dzielące się komórki, głównie w fazie S cyklu komórkowego, i dlatego jest stosowany w leczeniu wielu chorób nowotworowych. Ubocznym skutkiem opisanej chemioterapii okazuje się wpływ leku na inne prawidłowo dzielące się komórki organizmu, np. na niewyspecjalizowane komórki szpiku kostnego. Na podstawie: J. Berg, J. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009. (0–1) Zaznacz właściwe dokończenie zdania wybrane spośród A–B oraz jego poprawne uzasadnienie wybrane spośród 1.–3. Po podaniu MTX zachodzi inhibicja A. kompetycyjna, ponieważ 1. metotreksat, podobnie jak kwas foliowy, pełni funkcję koenzymu w reakcjach redukcji grup jednowęglowych. 2. metotreksat wiąże się z centrum aktywnym enzymu odpowiedzialnego za reakcję redukcji kwasu foliowego. B. niekompetycyjna, 3. metotreksat zmienia kształt centrum aktywnego enzymu katalizującego redukcję kwasu foliowego, co jest przyczyną wypierania cząsteczek tego kwasu. (0–1) Określ, czy podczas leczenia pacjenta chemioterapią, z wykorzystaniem dużych dawek MTX, można odwrócić inhibicję reakcji redukcji kwasu foliowego za pomocą wysokiej dawki tego kwasu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do właściwości metotreksatu. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego metotreksat jest najbardziej toksyczny dla dzielących się komórek w fazie S cyklu komórkowego. W odpowiedzi uwzględnij rolę kwasu foliowego w procesie zachodzącym w tej fazie. (0–1) Podaj, dlaczego jednym ze skutków ubocznych stosowania małych dawek metotreksatu jest zahamowanie wytwarzania przeciwciał w organizmie. W odpowiedzi odnieś się do komórek układu odpornościowego. Rozwiązanie (0–1) Schemat punktowania 1 p. – za zaznaczenie właściwego dokończenia zdania i poprawnego jego uzasadnienia. 0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi. Rozwiązanie A2. (0–1) Schemat punktowania 1 p. – za poprawne określenie, że podczas leczenia pacjenta chemioterapią niemożliwe jest odwrócenie efektu inhibicji opisanego enzymu, odwołujące się do bardzo silnego powinowactwa MTX do centrum aktywnego. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi. Przykładowe rozwiązania Nie, ponieważ MTX łączy się z centrum aktywnym 10 000 razy silniej niż kwas foliowy. Nie można, ponieważ niemożliwe jest osiągnięcie w komórce na tyle wysokich stężeń kwasu foliowego, aby skutecznie współzawodniczył o miejsce aktywne enzymu z MTX, który ma do niego 10 tys. razy większe powinowactwo. Inhibicja opisanego enzymu przez MTX jest praktycznie nieodwracalna, ponieważ MTX ma silne powinowactwo do centrum aktywnego enzymu. Odwrócenie inhibicji wymagałoby niemożliwego do osiągnięcia w organizmie, znacznego zwiększenia stężenia utlenionej formy kwasu foliowego. Chociaż ten typ inhibicji jest odwracalny, to ze względu na bardzo silne powinowactwo MTX do centrum aktywnego enzymu inhibicja tej konkretnej reakcji nie może być zniesiona w organizmie pacjenta. Uwaga: Nie uznaje się odpowiedzi, w których zdający wykazuje niezrozumienie mechanizmu inhibicji kompetycyjnej, np. „Nawet duża dawka kwasu foliowego nie zdoła odłączyć MTX od centrum aktywnego enzymu”. (0–1) Schemat punktowania 1 p. – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające blokowanie redukcji kwasu foliowego przez metotreksat, skutkujące niedoborem zasad azotowych niezbędnych do syntezy DNA. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi. Przykładowe rozwiązania W fazie S zachodzi replikacja DNA, do której potrzebne są zasady purynowe i pirymidynowe, a ich synteza zachodzi przy udziale kwasu foliowego. Zablokowanie redukcji kwasu foliowego skutkuje niedoborem zasad azotowych i niezachodzeniem replikacji. Metotreksat, blokując redukcję kwasu foliowego, hamuje syntezę zasad azotowych, potrzebnych do syntezy DNA, co skutkuje zatrzymaniem podziałów komórkowych. Uwaga: Uznaje się odpowiedzi zawierające odniesienie do syntezy zasad azotowych w fazie S. Zasady azotowe są głównie wytwarzane w późnej fazie G1, ale ich synteza zachodzi również na innych etapach cyklu komórkowego. (0–1) Schemat punktowania 1 p. – za podanie przyczyny zahamowania wytwarzania przeciwciał pod wpływem metotreksatu, uwzględniającej hamowanie podziałów linii komórek produkujących przeciwciała. 0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi. Przykładowe rozwiązania Metotreksat powoduje zahamowanie podziałów komórkowych limfocytów B, syntetyzujących przeciwciała. Małe dawki MTX hamują podział komórek szpiku kostnego, z których powstają komórki układu odpornościowego produkujące przeciwciała. MTX hamuje podziały komórek, przez co powstaje mniej plazmocytów. Ponieważ następuje zahamowanie podziałów macierzystych komórek limfocytów B w szpiku kostnym. Uwaga: Nie uznaje się odpowiedzi zbyt ogólnych, np. „Małe dawki MTX hamują podział komórek układu odpornościowego”. Zadanie 1. (3 pkt) Elektrony w atomach, orbitale Układ okresowy pierwiastków Rodzaje wiązań i ich właściwości Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień Pierwiastki X i Z leżą w czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek X jest metalem, natomiast pierwiastek Z – niemetalem. W stanie podstawowym atomów obu tych pierwiastków tylko jeden elektron jest niesparowany. Znajduje się on na ostatniej powłoce. Niesparowany elektron atomu pierwiastka X znajduje się na innej podpowłoce niż niesparowany elektron atomu pierwiastka Z. Ponadto wiadomo, że pierwiastek X tworzy tlenki o wzorach X2O i XO oraz że ten metal jest jednym z najlepszych przewodników ciepła i elektryczności. Pierwiastek Z występuje w postaci dwuatomowych cząsteczek. (0–1) Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz symbole pierwiastków X i Z, dane dotyczące ich położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego, do którego należy każdy z pierwiastków. Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku pierwiastek X pierwiastek Z (0–1) Przedstaw konfigurację elektronową jonu X2+ (stan podstawowy). Zastosuj skrócony zapis konfiguracji elektronowej z symbolem gazu szlachetnego. (0–1) Dla cząsteczki Z2 określ liczbę: wiązań σ, wiązań π oraz wolnych par elektronowych. Liczba wiązań σ wiązań π wolnych par elektronowych Zadanie 2. (1 pkt) Masa atomowa, cząsteczkowa i molowa Oblicz Gal występuje w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch izotopów. Na 3 atomy pierwszego izotopu galu o masie atomowej 68,926 u przypadają 2 atomy drugiego izotopu galu o masie atomowej mx. Średnia masa atomowa galu jest równa 69,723 u. Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2002. Na podstawie powyższych danych oblicz masę atomową mx drugiego izotopu galu. Wynik końcowy podaj z dokładnością do trzeciego miejsca po przecinku. Zadanie 3. (1 pkt) Masa atomowa, cząsteczkowa i molowa Oblicz Gal występuje w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch izotopów. Na 3 atomy pierwszego izotopu galu o masie atomowej 68,926 u przypadają 2 atomy drugiego izotopu galu o masie atomowej mx. Średnia masa atomowa galu jest równa 69,723 u. Na podstawie: J. Sawicka i inni, Tablice chemiczne, Gdańsk 2002. Na podstawie powyższych danych oblicz bezwzględną masę (wyrażoną w gramach) jednego atomu tego izotopu galu, który ma mniejszą masę atomową. Zadanie 4. (2 pkt) Związki kompleksowe Napisz równanie reakcji Beryl jest metalem, który reaguje z kwasami oraz ze stężonymi zasadami. Poniżej przedstawiono schemat reakcji berylu z kwasem i zasadą. Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji oznaczonych numerami 1 i 2, wiedząc, że jednym z produktów obu przemian jest ten sam gaz. Uwzględnij tworzenie się kompleksowych jonów berylu. Równanie reakcji 1: Równanie reakcji 2: Zadanie 5. (1 pkt) Energetyka reakcji Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W wysokiej temperaturze węgiel reaguje z tlenkiem węgla(IV) i ustala się równowaga chemiczna: CO2 (g) + C (s) ⇄ 2CO (g) Objętościową zawartość procentową CO i CO2 w gazie pozostającym w równowadze z węglem w zależności od temperatury (pod ciśnieniem atmosferycznym 1013 hPa) przedstawiono na poniższym wykresie. Oceń, czy reakcja pomiędzy tlenkiem węgla(IV) i węglem jest procesem endo- czy egzoenergetycznym. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 6. (2 pkt) Stan równowagi Oblicz W wysokiej temperaturze węgiel reaguje z tlenkiem węgla(IV) i ustala się równowaga chemiczna: CO2 (g) + C (s) ⇄ 2CO (g) Objętościową zawartość procentową CO i CO2 w gazie pozostającym w równowadze z węglem w zależności od temperatury (pod ciśnieniem atmosferycznym 1013 hPa) przedstawiono na poniższym wykresie. Oblicz wyrażoną w procentach masowych zawartość tlenu, wchodzącego w skład CO2 i CO, w pozostającej w równowadze mieszaninie tych związków z węglem w temperaturze 873 K i pod ciśnieniem 1013 hPa. Możesz przyjąć, że sumaryczna liczba moli gazowego substratu i gazowego produktu reakcji jest równa 1. W opisanych warunkach 1 mol gazu zajmuje objętość 71,6 dm3. Zadanie 8. (4 pkt) Reakcje i właściwości kwasów i zasad Napisz równanie reakcji Zaprojektuj doświadczenie Podaj/wymień Za pomocą odpowiednio przeprowadzonych doświadczeń można porównać charakter kwasowy fenolu, kwasu solnego i kwasu węglowego. (0–1) Zaprojektuj jedno doświadczenie, którym potwierdzisz, że spośród wymienionych substancji najmocniejszym kwasem jest kwas solny, a najsłabszym – fenol. W tym celu uzupełnij schemat doświadczenia. Wpisz wzory wszystkich związków, których wodnych roztworów należy użyć w doświadczeniu. Substancje wybierz spośród następujących: C6H5ONa NaCl HCl Ca(OH)2 C6H5OH Na2CO3 Wszystkie roztwory były świeżo przygotowane. (0–1) Napisz, co będzie można zaobserwować podczas przeprowadzonego doświadczenia. Kolba: Probówka: (0–2) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji zachodzących w kolbie i w probówce podczas przeprowadzonego doświadczenia. Równanie reakcji zachodzącej w kolbie: Równanie reakcji zachodzącej w probówce: Zadanie 9. (3 pkt) Dysocjacja pH Napisz równanie reakcji Oblicz Kwas siarkowy(VI) w temperaturze pokojowej jest oleistą cieczą o gęstości prawie dwukrotnie większej niż gęstość wody. Czysty, bezwodny kwas siarkowy(VI) ulega częściowej autodysocjacji, dzięki czemu przewodzi prąd elektryczny. W wyniku reakcji kwasu siarkowego(VI) z wodorotlenkiem sodu, w której stosunek molowy substratów jest równy 1 : 1, powstaje wodorosiarczan(VI) sodu. Wodny roztwór wodorosiarczanu(VI) sodu charakteryzuje się kwasowym odczynem, ponieważ jony obecne w roztworze ulegają reakcji zgodnie z poniższym równaniem: Stała równowagi opisanej reakcji w temperaturze T jest równa 1,0 · 10−2. Na podstawie: T. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2004. (0–1) Napisz równanie autodysocjacji kwasu siarkowego(VI) polegającej na przeniesieniu protonu z jednej cząsteczki H2SO4 do drugiej. W równaniu podkreśl wzór kwasu Brønsteda sprzężonego z cząsteczką H2SO4 jako zasadą Brønsteda. (0–2) Rozpuszczono 0,600 g NaHSO4 w wodzie i otrzymano 100 cm3 roztworu o temperaturze T. W tym roztworze reakcji z wodą uległo znacznie więcej niż 5% jonów wodorosiarczanowych(VI). Oblicz pH tego roztworu. Wynik końcowy podaj z dokładnością do trzeciego miejsca po przecinku. Zadanie 10. (1 pkt) pH Podaj/wymień W temperaturze T przygotowano wodne roztwory pięciu elektrolitów o jednakowym stężeniu molowym równym 0,1 mol ⋅ dm−3 . Poniżej podano wzory tych elektrolitów. KCl HCl NaNO2 NH4Cl KOH Uszereguj związki o podanych wzorach zgodnie z rosnącym pH ich wodnych roztworów. Napisz wzory tych związków w odpowiedniej kolejności. najniższe pH najwyższe pH Zadanie 11. (1 pkt) Miareczkowanie Podaj/wymień Do wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) o określonej objętości, ale o nieznanym stężeniu, dodawano kroplami wodny roztwór wodorotlenku sodu o znanym stężeniu i za pomocą pehametru mierzono pH mieszaniny reakcyjnej. W ten sposób przeprowadzono tzw. miareczkowanie pehametryczne, które jest jedną z metod analizy ilościowej. W czasie doświadczenia zachodziła reakcja opisana równaniem: CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O Zestaw użyty w tym doświadczeniu przedstawiono na poniższym schemacie, a otrzymane wyniki miareczkowania umieszczono na wykresie. Po dodaniu takiej objętości roztworu wodorotlenku sodu, w jakiej znajdowała się liczba moli NaOH równa liczbie moli CH3COOH w roztworze wziętym do analizy, w układzie został osiągnięty punkt równoważnikowy. Ustalono, że w opisanym doświadczeniu pH w punkcie równoważnikowym było równe 9. Podczas miareczkowania kwas–zasada zamiast pehametru można stosować wskaźniki pH. Muszą one być tak dobrane, aby zakres zmiany barwy wskaźnika przypadał w pobliżu punktu równoważnikowego miareczkowania. Właściwości wybranych wskaźników oznaczonych numerami I, II, III i IV przedstawiono w poniższej tabeli. Zakres pH zmiany barwy wskaźnik I 3,2 – 4,4 wskaźnik II 3,0 – 5,0 wskaźnik III 8,2 – 10,0 wskaźnik IV 11,0 – 12,4 Na podstawie: L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna, Warszawa 2006 Spośród wskaźników podanych w tabeli i oznaczonych numerami I, II, III i IV wybierz i podaj numer tego wskaźnika, który powinien zostać użyty podczas opisanego miareczkowania roztworu kwasu etanowego. Zadanie 12. (1 pkt) Miareczkowanie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Do wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) o określonej objętości, ale o nieznanym stężeniu, dodawano kroplami wodny roztwór wodorotlenku sodu o znanym stężeniu i za pomocą pehametru mierzono pH mieszaniny reakcyjnej. W ten sposób przeprowadzono tzw. miareczkowanie pehametryczne, które jest jedną z metod analizy ilościowej. W czasie doświadczenia zachodziła reakcja opisana równaniem: CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O Zestaw użyty w tym doświadczeniu przedstawiono na poniższym schemacie, a otrzymane wyniki miareczkowania umieszczono na wykresie. Po dodaniu takiej objętości roztworu wodorotlenku sodu, w jakiej znajdowała się liczba moli NaOH równa liczbie moli CH3COOH w roztworze wziętym do analizy, w układzie został osiągnięty punkt równoważnikowy. Ustalono, że w opisanym doświadczeniu pH w punkcie równoważnikowym było równe 9. Uzupełnij poniższe zdanie – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w nawiasie. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do procesu zachodzącego w roztworze. W opisanym doświadczeniu odczyn roztworu w punkcie równoważnikowym jest (kwasowy / obojętny / zasadowy). Uzasadnienie: Zadanie 13. (1 pkt) Miareczkowanie Narysuj/zapisz wzór Do wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) o określonej objętości, ale o nieznanym stężeniu, dodawano kroplami wodny roztwór wodorotlenku sodu o znanym stężeniu i za pomocą pehametru mierzono pH mieszaniny reakcyjnej. W ten sposób przeprowadzono tzw. miareczkowanie pehametryczne, które jest jedną z metod analizy ilościowej. W czasie doświadczenia zachodziła reakcja opisana równaniem: CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O Zestaw użyty w tym doświadczeniu przedstawiono na poniższym schemacie, a otrzymane wyniki miareczkowania umieszczono na wykresie. Po dodaniu takiej objętości roztworu wodorotlenku sodu, w jakiej znajdowała się liczba moli NaOH równa liczbie moli CH3COOH w roztworze wziętym do analizy, w układzie został osiągnięty punkt równoważnikowy. Ustalono, że w opisanym doświadczeniu pH w punkcie równoważnikowym było równe 9. Podaj wzór jonu, którego stężenie jest największe w roztworze otrzymanym po dodaniu 18 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku sodu do analizowanego roztworu kwasu etanowego. Zadanie 14. (2 pkt) Stan równowagi Oblicz Dwa gazy A i B zmieszane w stosunku molowym nA : nB = 1 : 4 zajmują w warunkach normalnych objętość 1 dm3. Tę mieszaninę umieszczono w reaktorze o stałej pojemności 1 dm3 i w temperaturze T zainicjowano reakcję. W tej temperaturze ustalił się stan równowagi opisany równaniem: A (g) + 2B (g) ⇄ 2C (g) ΔH < 0 W stanie równowagi stężenie substancji C było równe 0,004 mol · dm–3. Oblicz stężeniową stałą równowagi (Kc) opisanej reakcji w temperaturze T. Zadanie 15. (1 pkt) Stan równowagi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Dwa gazy A i B zmieszane w stosunku molowym nA : nB = 1 : 4 zajmują w warunkach normalnych objętość 1 dm3. Tę mieszaninę umieszczono w reaktorze o stałej pojemności 1 dm3 i w temperaturze T zainicjowano reakcję. W tej temperaturze ustalił się stan równowagi opisany równaniem: A (g) + 2B (g) ⇄ 2C (g) ΔH < 0 W stanie równowagi stężenie substancji C było równe 0,004 mol · dm–3. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. W stałej temperaturze T ciśnienie w reaktorze w stanie równowagi było niższe niż w chwili początkowej. P F 2. W warunkach izotermicznych (T = const) wzrost ciśnienia wywołany sprężeniem mieszaniny gazów w stanie równowagi poskutkuje spadkiem wydajności otrzymywania substancji C. P F 3. W warunkach izobarycznych (p = const) wzrost temperatury mieszaniny gazów w stanie równowagi poskutkuje spadkiem wydajności otrzymywania substancji C. P F Zadanie 16. (1 pkt) pH Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Wartości pH wody oraz wodnych roztworów kwasów i wodorotlenków mogą ulegać znacznym zmianom podczas dodawania do nich mocnych kwasów lub zasad. Istnieją jednak roztwory, których pH zmienia się nieznacznie po dodaniu mocnego kwasu lub zasady na skutek reakcji składników roztworu z jonami wodorowymi lub jonami wodorotlenkowymi. Nazywamy je buforami pH. Buforowe właściwości mają roztwory zawierające sprzężoną parę kwas–zasada Brønsteda w podobnych stężeniach, np.: słaby kwas i jego sól z mocną zasadą, słabą zasadę i jej sól z mocnym kwasem, słaby kwas wieloprotonowy i jego wodorosól lub mieszaninę wodorosoli. Na podstawie: A. Bielański, *Podstawy chemii nieorganicznej*, Warszawa 2004 Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. W buforze octanowym sprzężoną parę kwas–zasada stanowią obecne w nim cząsteczki kwasu octowego i aniony octanowe. P F 2. Dodanie mocnego kwasu do buforu octanowego tylko nieznacznie wpłynie na zmianę pH tego roztworu, ponieważ jony wodorowe pochodzące od mocnego kwasu zostaną związane w wyniku reakcji opisanej równaniem: CH3COO− + H3O+ ⇄ CH3COOH + H2O P F 3. Działanie buforu pH polega na tym, że po dodaniu mocnego kwasu zasada Brønsteda reaguje z jonami wodorowymi, a po dodaniu mocnej zasady kwas Brønsteda reaguje z jonami wodorotlenkowymi. P F Zadanie 17. (1 pkt) pH Napisz równanie reakcji Wartości pH wody oraz wodnych roztworów kwasów i wodorotlenków mogą ulegać znacznym zmianom podczas dodawania do nich mocnych kwasów lub zasad. Istnieją jednak roztwory, których pH zmienia się nieznacznie po dodaniu mocnego kwasu lub zasady na skutek reakcji składników roztworu z jonami wodorowymi lub jonami wodorotlenkowymi. Nazywamy je buforami pH. Buforowe właściwości mają roztwory zawierające sprzężoną parę kwas–zasada Brønsteda w podobnych stężeniach, np.: słaby kwas i jego sól z mocną zasadą, słabą zasadę i jej sól z mocnym kwasem, słaby kwas wieloprotonowy i jego wodorosól lub mieszaninę wodorosoli. Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004 Jednym z buforów odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej krwi jest bufor fosforanowy, który można otrzymać przez rozpuszczenie dwóch wodorosoli kwasu ortofosforowego(V) w wodzie. Napisz w formie jonowej skróconej dwa równania reakcji ilustrujące działanie opisanego buforu fosforanowego. Przyjmij, że substraty reagują w stosunku molowym 1 : 1. Zadanie 18. (2 pkt) Metale Podaj/wymień Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było porównanie aktywności chemicznej czterech metali: talu (Tl), technetu (Tc), hafnu (Hf) i molibdenu (Mo). Stwierdzono, że z udziałem wymienionych metali i ich jonów samorzutnie zachodzą reakcje, których przebieg ilustrują poniższe równania w formie jonowej skróconej: I II III IV V 3Hf + 4Mo3+ → 3Hf4+ + 4Mo 3Tl + Mo3+ → 3Tl+ + Mo Hf + Tc4+ → Hf4+ + Tc Hf + 4Tl+ → Hf4+ + 4Tl 4Mo + 3Tc4+ → 4Mo3+ + 3Tc Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997. (0–1) Uszereguj wymienione metale według malejącej aktywności chemicznej – napisz ich symbole w odpowiedniej kolejności. największa aktywność najmniejsza aktywność (0–1) Spośród kationów biorących udział w opisanych reakcjach wybierz jon, który jest najsilniejszym utleniaczem, i jon, który jest najsłabszym utleniaczem. Napisz wzory wybranych jonów. Najsilniejszy utleniacz: Najsłabszy utleniacz: Zadanie 19. (2 pkt) Stężenia roztworów Oblicz W temperaturze 20°C rozpuszczalność uwodnionego wodorosiarczanu(VI) sodu o wzorze NaHSO4 · H2O jest równa 67 gramów w 100 gramach wody. Na podstawie: T. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2004. Oblicz, jaki procent masy roztworu nasyconego o temperaturze 20°C stanowi masa soli bezwodnej NaHSO4. Zadanie 20. (1 pkt) Wodorotlenki Napisz równanie reakcji Wodorotlenek niklu(II) strąca się jako zielonkawy osad z wodnego roztworu soli niklu(II) pod działaniem wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Wodorotlenek niklu(II) nie rozpuszcza się w nadmiarze zasady, ale reaguje z kwasami. Pod wpływem utleniaczy ten wodorotlenek przechodzi w czarnobrunatny wodorotlenek niklu(III). Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2001. Do probówki z wodnym roztworem chlorku niklu(II) dodano nadmiar wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji otrzymywania wodorotlenku niklu(II) w sposób opisany powyżej. Określ charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojętny, amfoteryczny) wodorotlenku niklu(II). Równanie reakcji: Charakter chemiczny wodorotlenku niklu(II): Zadanie 21. (2 pkt) Bilans elektronowy Napisz równanie reakcji Wodorotlenek niklu(II) strąca się jako zielonkawy osad z wodnego roztworu soli niklu(II) pod działaniem wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Wodorotlenek niklu(II) nie rozpuszcza się w nadmiarze zasady, ale reaguje z kwasami. Pod wpływem utleniaczy ten wodorotlenek przechodzi w czarnobrunatny wodorotlenek niklu(III). Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2001. Utlenianie wodorotlenku niklu(II) do wodorotlenku niklu(III) za pomocą chloranu(I) sodu przebiega w środowisku wodnym zgodnie ze schematem: Ni(OH)2 (s) + ClO− (aq) + H2O → Ni(OH)3 (s) + Cl− (aq) Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania zachodzących podczas opisanej reakcji. Określ stosunek molowy reduktora do utleniacza w tej reakcji. Równanie procesu redukcji: Równanie procesu utleniania: Stosunek molowy nreduktora : nutleniacza = Zadanie 22. (1 pkt) Wodorotlenki Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Wodorotlenek niklu(II) strąca się jako zielonkawy osad z wodnego roztworu soli niklu(II) pod działaniem wodnego roztworu wodorotlenku sodu. Wodorotlenek niklu(II) nie rozpuszcza się w nadmiarze zasady, ale reaguje z kwasami. Pod wpływem utleniaczy ten wodorotlenek przechodzi w czarnobrunatny wodorotlenek niklu(III). Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2001. Do probówki zawierającej zielony roztwór chlorku niklu(II) dodano wodny roztwór wodorotlenku sodu, a następnie – bezbarwny wodny roztwór chloranu(I) sodu – zgodnie ze schematem: Opisz wygląd zawartości probówki na początku doświadczenia oraz po reakcji I i po reakcji II. Uwzględnij rodzaj mieszaniny (roztwór, zawiesina) oraz jej barwę. Zawartość probówki przed doświadczeniem po reakcji I po reakcji II Zadanie 23. (2 pkt) Stechiometryczny stosunek reagentów Oblicz Do całkowitego spalenia 2,80 dm3 (odmierzonych w warunkach normalnych) mieszaniny zawierającej 60% objętościowych pewnego gazowego alkanu i 40% objętościowych metanu potrzeba 13,16 dm3 tlenu w przeliczeniu na warunki normalne. Reakcje całkowitego spalania metanu oraz dowolnego alkanu przebiegają zgodnie z równaniami: CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O CnH2n+2 + 3n + 12O2 → nCO2 + (n + 1) H2O Wykonaj niezbędne obliczenia i podaj wzór sumaryczny alkanu stanowiącego 60% objętości opisanej mieszaniny. Zadanie 24. (1 pkt) Węglowodory alifatyczne Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na przebieg reakcji propenu z bromowodorem ma wpływ obecność nadtlenków w mieszaninie reakcyjnej, co zilustrowano na poniższym schemacie. Na podstawie: R. Morrison, R. Boyd, Chemia organiczna, Warszawa 1985. Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w nawiasie. Gdy w środowisku reakcji nie ma nadtlenków, bromowodór przyłącza się do propenu (niezgodnie / zgodnie) z regułą Markownikowa. Ta addycja przebiega poprzez tworzenie drobin z ładunkiem dodatnim zlokalizowanym na atomie węgla. Jest to addycja (rodnikowa / nukleofilowa / elektrofilowa) do podwójnego wiązania węgiel – węgiel. Gdy w środowisku reakcji są obecne nadtlenki, addycja jest (niezgodna / zgodna) z regułą Markownikowa. W tej reakcji przejściowo tworzy się (karbokation pierwszorzędowy / karbokation drugorzędowy / rodnik pierwszorzędowy / rodnik drugorzędowy). Zadanie 25. (1 pkt) Podstawy chemii organicznej Napisz równanie reakcji W poniższej tabeli zestawiono informacje na temat cząsteczek trzech węglowodorów o prostych (nierozgałęzionych) łańcuchach węglowych. Węglowodór Liczba atomów węgla o danej hybrydyzacji Dodatkowe informacje sp sp2 sp3 A 0 4 0 brak B 0 2 2 występuje w postaci izomerów cis i trans C 2 0 2 dwa atomy węgla w cząsteczce nie są związane z atomami wodoru Przeprowadzono reakcję węglowodoru A z wodorem, w której stosunek molowy węglowodoru do wodoru był równy nwęglowodoru A : nH2 = 1 : 2. Napisz równanie reakcji węglowodoru A z wodorem. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych. Zadanie 26. (1 pkt) Izomeria geometryczna (cis-trans) Narysuj/zapisz wzór W poniższej tabeli zestawiono informacje na temat cząsteczek trzech węglowodorów o prostych (nierozgałęzionych) łańcuchach węglowych. Węglowodór Liczba atomów węgla o danej hybrydyzacji Dodatkowe informacje sp sp2 sp3 A 0 4 0 brak B 0 2 2 występuje w postaci izomerów cis i trans C 2 0 2 dwa atomy węgla w cząsteczce nie są związane z atomami wodoru Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) izomeru cis węglowodoru B. Zadanie 27. (1 pkt) Hybrydyzacja orbitali i kształt cząsteczek Węglowodory alifatyczne Narysuj/zapisz wzór W poniższej tabeli zestawiono informacje na temat cząsteczek trzech węglowodorów o prostych (nierozgałęzionych) łańcuchach węglowych. Węglowodór Liczba atomów węgla o danej hybrydyzacji Dodatkowe informacje sp sp2 sp3 A 0 4 0 brak B 0 2 2 występuje w postaci izomerów cis i trans C 2 0 2 dwa atomy węgla w cząsteczce nie są związane z atomami wodoru Przeprowadzono reakcję węglowodoru C z wodą w stosunku molowym nwęglowodoru C : nH2O = 1:1. Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) trwałego (dominującego) produktu reakcji, której substratami są węglowodór C i woda. Zadanie 28. (3 pkt) Węglowodory alifatyczne Napisz równanie reakcji Chlorowcopochodne alkanów reagują z metalicznym litem, w wyniku czego tworzą związki litoorganiczne (których wzór w uproszczeniu można zapisać jako RLi). Reakcja przebiega zgodnie ze schematem: RX +2Li → RLi + LiX Związki litoorganiczne gwałtownie reagują z wodą z wydzieleniem wolnego węglowodoru. Roztwór po takiej reakcji ma odczyn zasadowy. W reakcjach związków litoorganicznych z jodkiem miedzi(I) powstaje związek miedziolitoorganiczny R2CuLi zgodnie z poniższym schematem: 2RLi + CuI → R2CuLi + LiI Związek R2CuLi jest zwany odczynnikiem Gilmana. Ten odczynnik może reagować z inną chlorowcopochodną, w wyniku czego tworzy odpowiedni węglowodór (R–R'), co zilustrowano schematem: R2CuLi + R'X → R–R' + LiX + RCu Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000. (0–2) Napisz: w formie cząsteczkowej równanie reakcji chloroetanu z litem. Związki organiczne przedstaw za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych). w formie cząsteczkowej równanie reakcji metylolitu (CH3Li) z wodą. (0–1) Przeprowadzono reakcję, podczas której na drugorzędową chloropochodną alkanu podziałano odczynnikiem Gilmana. Wśród produktów reakcji obecny był 2-metylopropan. Napisz w formie cząsteczkowej równanie opisanej reakcji. Chloropochodną alkanu oraz 2-metylopropan przedstaw za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych). Zadanie 29. (1 pkt) Rodzaje wiązań i ich właściwości Podaj/wymień Chlorowcopochodne alkanów reagują z metalicznym litem, w wyniku czego tworzą związki litoorganiczne (których wzór w uproszczeniu można zapisać jako RLi). Reakcja przebiega zgodnie ze schematem: RX +2Li → RLi + LiX Związki litoorganiczne gwałtownie reagują z wodą z wydzieleniem wolnego węglowodoru. Roztwór po takiej reakcji ma odczyn zasadowy. W reakcjach związków litoorganicznych z jodkiem miedzi(I) powstaje związek miedziolitoorganiczny R2CuLi zgodnie z poniższym schematem: 2RLi + CuI → R2CuLi + LiI Związek R2CuLi jest zwany odczynnikiem Gilmana. Ten odczynnik może reagować z inną chlorowcopochodną, w wyniku czego tworzy odpowiedni węglowodór (R–R'), co zilustrowano schematem: R2CuLi + R'X → R–R' + LiX + RCu Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000. Temperatura topnienia butylolitu (C4H9Li) jest znacznie niższa od 0°C. Na podstawie różnicy elektroujemności między litem a węglem oraz informacji wprowadzającej dotyczącej temperatury topnienia butylolitu określ rodzaj wiązania węgiel – lit. Zadanie 30. (3 pkt) Węglowodory aromatyczne Napisz równanie reakcji Narysuj/zapisz wzór Podaj/wymień Poniżej przedstawiono ciąg przemian chemicznych, w wyniku których ze związku I otrzymano związek IV. Związek I to homolog benzenu. Jego cząsteczka zbudowana jest z siedmiu atomów węgla. Związki II–IV są głównymi produktami organicznymi przemian opisanych schematem. (0–1) Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków I i II. Wzór związku I Wzór związku II (0–1) Określ typ reakcji (addycja, eliminacja, substytucja) oraz mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy) reakcji 2. i 3. Typ reakcji Mechanizm reakcji reakcja 2. reakcja 3. (0–1) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji 3. Związki organiczne przedstaw za pomocą wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub uproszczonych. Zadanie 33. (1 pkt) Rodzaje wiązań i ich właściwości Podstawy chemii organicznej Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Witamina D jest ogólną nazwą dla dwóch związków: witaminy D2 oraz witaminy D3 o podanych poniżej wzorach. Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w nawiasie. Witamina D2 oraz witamina D3 są związkami organicznymi o podobnej strukturze, ale różnią się rodzajem łańcucha węglowodorowego przyłączonego do pierścienia (sześcioczłonowego / pięcioczłonowego). Witamina D2 oraz witamina D3 (są / nie są) względem siebie izomerami. W cząsteczce witaminy D2 oraz witaminy D3 (znajdują się / nie znajdują się) asymetryczne atomy węgla. Po porównaniu budowy witaminy D2 oraz budowy witaminy D3 można stwierdzić, że liczba wiązań π w cząsteczce witaminy D2 jest (większa / mniejsza) niż liczba wiązań π w cząsteczce witaminy D3. Zadanie 34. (1 pkt) Podstawy chemii organicznej Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Aktywne formy witaminy D, odgrywające ważną rolę w kontrolowaniu metabolizmu wapnia i fosforu, nie występują w pokarmie. Pod wpływem światła słonecznego obie aktywne formy są wytwarzane pod powierzchnią skóry w wyniku różnych przemian, np. reakcji fotochemicznej, reakcji polegającej na otwarciu pierścienia, izomeryzacji, a także przemian metabolicznych, np.: Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000 oraz J. Berg, J. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2007. Podaj nazwę grup funkcyjnych, których wprowadzenie do szkieletu cząsteczki witaminy D3 skutkuje przekształceniem witaminy w jej aktywną formę. Określ formalne stopnie utlenienia atomów węgla oznaczonych w powyższym wzorze literami a i b oraz określ hybrydyzację orbitali walencyjnych atomów węgla oznaczonych tymi samymi literami. Uzupełnij tabelę. Nazwa: atom węgla a b stopień utlenienia węgla hybrydyzacja węgla Zadanie 35. (2 pkt) Cukry proste Narysuj/zapisz wzór Glikozydy to grupa związków organicznych stanowiących połączenie cukrów z innymi substancjami. Cząsteczka glikozydu jest złożona z części cukrowej oraz części niecukrowej. Ważną grupę glikozydów stanowią O-glikozydy, których cząsteczki powstają w wyniku reakcji kondensacji z udziałem grupy hydroksylowej cząsteczki cukru. Jednostki cukrowe występują zwykle w formie cyklicznej i łączą się z częścią niecukrową za pośrednictwem anomerycznego atomu węgla. Jednym z glikozydów jest salicyna o wzorze: Salicyna tworzy bezbarwne kryształy. Na podstawie: M. Krauze-Baranowska, E. Szumowicz, Wierzba – źródło surowców leczniczych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, „Postępy Fitoterapii” 2/2004 oraz Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. W środowisku kwasowym O-glikozydy ulegają hydrolizie. Jej produktami są cukier i związek, od którego pochodziła niecukrowa część glikozydu. Napisz wzór łańcuchowy (w projekcji Fischera) cukru powstającego w wyniku hydrolizy salicyny. Uzupełnij poniższy schemat – wpisz w odpowiednie pola wzory grupy –OH lub symbole atomów wodoru. Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) związku, od którego pochodziła niecukrowa część glikozydu. Zadanie 36. (1 pkt) Fenole Cukry proste Podaj/zinterpretuj przebieg reakcji Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Glikozydy to grupa związków organicznych stanowiących połączenie cukrów z innymi substancjami. Cząsteczka glikozydu jest złożona z części cukrowej oraz części niecukrowej. Ważną grupę glikozydów stanowią O-glikozydy, których cząsteczki powstają w wyniku reakcji kondensacji z udziałem grupy hydroksylowej cząsteczki cukru. Jednostki cukrowe występują zwykle w formie cyklicznej i łączą się z częścią niecukrową za pośrednictwem anomerycznego atomu węgla. Jednym z glikozydów jest salicyna o wzorze: Salicyna tworzy bezbarwne kryształy. Na podstawie: M. Krauze-Baranowska, E. Szumowicz, Wierzba – źródło surowców leczniczych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, „Postępy Fitoterapii” 2/2004 oraz Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. W celu zbadania właściwości salicyny przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie, którego przebieg ilustruje schemat. W pierwszym etapie salicynę wprowadzono do probówek I–III, w których znajdowały się następujące odczynniki: Zawartość probówki III ogrzano. W każdej probówce otrzymano roztwór. W drugim etapie mieszaninę poreakcyjną otrzymaną w probówce III ostudzono i rozdzielono na dwie probówki: IV i V, w których znajdowały się następujące odczynniki: Zawartość probówki IV ogrzano. Uzupełnij poniższą tabelę – opisz barwę zawartości każdej probówki po zakończeniu danego etapu doświadczenia. Numer probówki Zawartość probówki przed doświadczeniem po zakończeniu etapu doświadczenia pierwszy etap I niebieska zawiesina roztwór II żółty roztwór roztwór II bezbarwny roztwór bezbarwny roztwór drugi etap IV niebieska zawiesina osad V żółty roztwór roztwór Zadanie 37. (1 pkt) Cukry proste Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Aldozy utleniają się tak samo łatwo, jak inne aldehydy, dlatego redukują np. odczynnik Tollensa. Działanie na aldozę kwasem azotowym(V), który jest silnym utleniaczem, skutkuje utlenieniem nie tylko grupy –CHO, lecz także grupy –CH2OH. Produktami utlenienia aldoz kwasem azotowym(V) są kwasy dikarboksylowe. Na podstawie: R. Morrison, R. Boyd, Chemia organiczna, Warszawa 1985. Przeprowadzono reakcję chemiczną, w której na D-galaktozę podziałano kwasem azotowym(V). Uzupełnij poniższy schemat – wpisz w zaznaczone pola wzory odpowiednich fragmentów cząsteczki związku organicznego. Oceń, czy cząsteczka powstałego związku organicznego jest chiralna. Uzasadnij odpowiedź. Ocena wraz z uzasadnieniem: Zadanie 38. (2 pkt) Identyfikacja związków organicznych Podaj/wymień W czterech naczyniach (I–IV) znajdowały się cztery różne wodne roztwory: fruktozy, glukozy, skrobi i albuminy (białka występującego w jajach kurzych). W celu ich identyfikacji przeprowadzono trzy serie doświadczeń. W pierwszej serii doświadczeń, po dodaniu wodno-alkoholowego roztworu jodu do próbek pobranych z czterech naczyń, próbka z naczynia I przyjęła granatowe zabarwienie. W drugiej serii doświadczeń, po dodaniu etanolu do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV), w próbce z naczynia II pojawił się biały, kłaczkowaty osad. W trzeciej serii doświadczeń, po dodaniu wodnego roztworu bromu z dodatkiem wodorowęglanu sodu do próbek pobranych z dwóch naczyń (III i IV), próbka z naczynia III przyjęła trwałe pomarańczowe zabarwienie. Próbka z naczynia IV po pewnym czasie stała się bezbarwna. (0–1) Podaj nazwy związków, które zidentyfikowano podczas przeprowadzonych trzech serii doświadczeń. Naczynie I: Naczynie II: Naczynie III: Naczynie IV: (0–1) Podaj nazwę procesu, który w drugiej serii doświadczeń, po dodaniu etanolu do próbek pobranych z trzech naczyń (II, III i IV), był przyczyną pojawienia się białego, kłaczkowatego osadu w próbce z naczynia II. Zadanie 39. (1 pkt) Cukry proste Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W roztworze o odczynie zasadowym ketony, których cząsteczki zawierają grupę –OH przy atomie węgla połączonym z atomem węgla grupy karbonylowej, ulegają izomeryzacji. Tę przemianę ilustruje poniższy schemat. Przeprowadzono doświadczenie, w którym do dwóch probówek – w jednej probówce znajdował się wodny roztwór glukozy, a w drugiej wodny roztwór fruktozy – dodano zalkalizowaną zawiesinę wodorotlenku miedzi(II). Następnie zawartość każdej probówki wymieszano i ogrzano. Odpowiedz na poniższe pytanie. Wpisz TAK albo NIE do tabeli i podaj uzasadnienie. W uzasadnieniu odwołaj się do konsekwencji procesu opisanego w informacji oraz nazwij właściwości cukrów, które potwierdzono opisanym doświadczeniem. Czy po dodaniu do probówek z wodnymi roztworami glukozy i fruktozy zalkalizowanej zawiesiny wodorotlenku miedzi(II), a następnie po wymieszaniu i ogrzaniu zawartości każdej probówki zaobserwowano różne objawy reakcji? Uzasadnienie: Zadanie 40. (1 pkt) Szybkość reakcji Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Hydrolizę sacharozy można opisać równaniem: Podczas przebiegu tego procesu w wodnym roztworze o pH = 4,5 mierzono stężenie sacharozy w stałych odstępach czasu i wyniki eksperymentu zestawiono w poniższej tabeli. czas pomiaru, min 0 30 60 90 120 150 180 csacharozy, mol · dm−3 1,000 0,899 0,807 0,726 0,653 0,587 0,531 Na podstawie: Avery, Shaw, Ćwiczenia rachunkowe z chemii fizycznej, Warszawa 1974. Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w nawiasie oraz wpisz wartość stężenia molowego glukozy. Reakcja hydrolizy sacharozy biegła szybciej w ciągu (pierwszych / ostatnich) 30 minut trwania eksperymentu, ponieważ szybkość reakcji zależy od stężenia substratów, które (maleje / rośnie) w miarę biegu reakcji. Stężenie molowe glukozy w badanym roztworze w czasie równym połowie całkowitego czasu wykonywania pomiarów było równe mol · dm−3.

matura maj 2018 zad 14